اگرچه نمایندگان مردم تهران، فارغ از نیازهای شهر قادر به ایفای وظایف نمایندگی خود، یعنی تقنین و نظارت هستند؛ اما نمایندگان شهرستان باید همواره منافع شهرستان و نوع نگاه دولت به حوزه انتخابیه خود را در ایفای این وظایف در نظر بگیرند. استیضاح هم معمولاً بهترین ابزار برای کسب امتیاز از وزراست.
به گزارش فرارو؛ امروز استیضاح نامجو و حاجی‌بابایی هم اعلام وصول شد. شاید از طنز روزگار باشد که استیضاح دو وزیری که از متخصص‌ترین وزرا در حوزه کاری خود به شمار می‌روند، هم‌زمان با یکدیگر اعلام وصول شود. شاید از طنز روزگار باشد دو وزیری که با بالاترین رای اعتماد همین مجلس به منصب رسیدند، زودتر از دیگر همکا‌ران خود وعید استیضاح را وعده یافتند.
هرچند نماینده سابق مردم همدان گفته بود نمایندگان 14 سال است که هم‌کار منند و کسی غصه استیضاح مرا نخورد، اما کسی که یکی از روزنامه‌های صبح «آقای استیضاح» لقبش داد، اینک تنها ده روز تا آزمون رای اعتماد مجدد فاصله داد. هرچند حاجی‌بابایی نقش خود در استیضاح سه وزیر پیشین آموزش و پرورش را دروغ خواند، اما به هر حال این نماینده پرسابقه مجلس در آستانه افتادن در کوزه استیضاح است، آن هم به خاطر اعتراض معلمین نسبت به نحوه برگزاری آزمون استخدامی در وزارت آموزش و پرورش، به خاطر تبعیض در توزیع معلمین در سطح کشور و به خاطر عدم رعایت کرامت انسانی آن‌ها.
استیضاح مجید نامجو، مدیرعامل سابق شرکت آب و فاضلاب و وزیر کنونی نیرو که با کارنامه پرباری به دولت آمد نیز با 42 امضا وصول شده است. استیضاحی با 18 محور که دو نشست طراحانش با وزیر بی‌نتیجه به پایان رسیده است.
استیضاح ترجیع‌بند ناز و نیاز مجلس هشتم و دولت دهم شده است. اگر روزگاری استیضاح برای وزارت‌خانه نشان‌گر عمق فاجعه مدیریتی و حاکی از یک وضعیت تراژیک بود، اینک این مهر و قهر‌ها را باید بیشتر کمدی دانست. شاید هیچ مجلسی به اندازه مجلس هشتم استیضاح ناکام نداشته است.
تنها در همین ماه‌های اخیر بحث استیضاح وزیر کشور، وزیر نیرو، وزیر آموزش و پرورش و وزیر کشاورزی به میان آمد. که این آخری موعدی سه‌ماهه گرفته است و باید دید در سررسید ضرب‌الاجل چه اوضاعی خواهد داشت. امروز خبرگزاری اقتصادی ایران گزارش داده است که زمزمه‌های استیضاح وزیر علوم هم در مجلس به گوش می‌رسد. استیضاحی که هر چند برخی نمایندگان از آن اظهار بی‌اطلاعی کرده اند اما گویا با مفاد آن موافقند. افزون بر این‌ها به تازگی بحث استیضاح محرابیان، وزیر صنایع نیز مطرح شده است.
چرا استیضاح‌های مستاجرین بهارستان به نتیجه نمی‌رسد؟ شاید یک احتمال منطقی این است که مجلس هشتم اصولا در برابر دولت کوتاه می‌آید. چندی پیش روزنامه تهران امروز به گفتگو با برخی نمایندگان مجلس درباره چرایی ناکامی استیضاح‌ها پرداخته بود. این روزنامه نوشته بود پذيرفتن درخواست نمايندگان از سوی دولتيان و لابی‌گرهای هیات رییسه مجلس تا آنجا در مجلس رایج است که در طرح استیضاحی که بیش از 100 نفر از نمایندگان مجلس آن را استیضاح کردند،حتی 15 نفر هم برای به جریان افتادن آن و قرار گرفتن در دستور کار مجلس باقی نمی ماند.
حسن ونایی نماینده مردم ملایر، دلیل به سرانجام نرسیدن استیضاح‌ها را نبود اراده استیضاح در مجلس و محمدرضا خباز آن را ناشی از بی‌توجهی نمایندگان به وظایف نظارتی و مصلحت‌سنجی می‌داند. به عقیده نماینده مردم کاشمر برخی نمایندگان برای امضای خود حرمت قائل نیستند. یوسف‌نژاد، نماینده مردم ساری نیز اعتقاد دارد لابی های گسترده ای که در مجلس وجود دارد آن قدر به نمایندگان فشار می‌آورد که آن‌ها به راحتی امضای خود را پس می‌گیرند.
موسی‌الرضا ثروتی نیز می‌گوید یکی از وظایف معاونان پارلمانی وزیران این است که در زمانی که نماینده ای طرح استیضاح وزیری را امضا می کند با او جلسه بگذارند، وعده و امتیاز بدهند تا نماینده از استیضاح وزیر انصراف دهد وامضای خود را پس بگیرد.
برخی معتقدند هیئت رئیسه در ناکامی این استیضاح‌ها نقشی جدی دارد. سایت جهان متعلق به علیرضا زاکانی به نقل از یکی از طراحان طرح استیضاح حاجی‌بابایی آورده است: «بعید می دانم ابوترابی که ریاست جلسه را بر عهده دارد این طرح‌ها را اعلام وصول کند و در دستور کار مجلس قرار دهد». با این حال ابوترابی امروز استیضاح وزیر آموزش و پرورش را اعلام وصول کرد، تا این بهانه در دست استیضاح‌کنندگان نباشد.
اما واقعیت لوث شدن استیضاح چیست؟ بولتن‌نیوز در گزارشی درباره استیضاح‌های ناکام نوشته است: «آن‌چه در میان بحث‌های مربوط به این استیضاح‌ها مشترک است طرح مشکل‌های منطقه‌ای و حوزه انتخابیه نمایندگان است و به همین دلیل مذاکره وزرا در کمیسیون منجر به معلق ماندن بحث رسمی استیضاح می‌شود».
از چند سال پیش این شایعه بود که طرح استیضاح معمولاً به منظور جذب منابع برای حوزه‌های انتخابیه است. مردم شهرستان‌ها در حقیقت نماینده مجلس انتخاب نمی‌کنند، بلکه رئیس جمهور برمی‌گزینند، وی نه تنها نقش بی‌بدیلی در عزل و نصب مدیران ادارات دارد، بلکه مسئول اصلی و درجه یک اجرای طرح‌های عمرانی و تولیدی و متولی جذب بودجه برای شهرستان است.
اگرچه هفت سال از تصویب قانون آمایش سرزمین می‌گذرد، هیچ عزم جدی از سوی دو مجلس اصول‌گرا و سه دولت اخیر برای اجرای آن وجود نداشته و تهران هم‌چنان آهن‌ربای منابع و امکانات است. اگرچه نمایندگان مردم تهران، فارغ از نیازهای شهر قادر به ایفای وظایف نمایندگی خود، یعنی تقنین و نظارت هستند؛ اما نمایندگان شهرستان باید همواره منافع شهرستان و نوع نگاه دولت به حوزه انتخابیه خود را در ایفای این وظایف در نظر بگیرند.
به اعتقاد کارشناسان حقوقی بی‌توجهی به اختیارات محدود شوراهای شهر و روستا، و کاستن روز به روز از اختیارات آنان از جمله دیگر دلایل رشد توقع مردم از نمایندگان خود می‌باشد، به گونه‌ای که در ذهنیت تحصیل‌کرده‌ترین مردم شهرستان نیز کارویژه نماینده مجلس همانی است که ذکرش رفت. استیضاح معمولاً بهترین ابزار برای کسب امتیاز از وزراست.
بی‌اعتبار شدن سکه استیضاح، تنها و تنها یک دلیل دارد، بی‌توجهی سالیان طولانی به حاشیه‌نشینان و فراهم نیاوردن ساختارهای حقوقی و نهادهای لازم برای مدیریت مناطق دور از مرکز.
